Ο αντικαπιταλισμός  Παλαιάς και Καινής Διαθήκης

Γράφει ο πολιτικος μηχανικός Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου

Πριν λίγες μέρες  αποφάσισα να ξεφορτώσω τα ράφια της βιβλιοθήκης μου από βιβλία διαβασμένα και άλλα δίχως  ιδιαίτερο ενδιαφέρον.  

 Σταμάτησα για να αποφασίσω τι θα κάνω με τα δυο βιβλία «Η Παλαιά Διαθήκη στο φως της κριτικής» και «Αρχαίες θρησκείες και Χριστιανισμός», του εντρυφήσαντος στον μαρξισμό  Γιάννη Κορδάτου (Γ.Κ) * *

Μου είχαν κάνει εντύπωση όταν τα πρωτοδιάβασα και γι’ αυτό τα  ξεφύλλισα επι τροχάδην , επιμένοντας σε κάποιες υπογραμμίσεις  και σχόλια  γραμμένα με μολύβι στο περιθώριο .   Με βάση κυρίως τα δυο βιβλία του πολυγραφότατου γνωστού μαρξιστή που ανέφερα θα τολμήσω να αναπτύξω το θέμα – όσο μπορώ – αναγνωρίζοντας τον ερασιτεχνισμό μου , ζητώντας από πλευράς σας την κατανόηση και τα ευπρόσδεκτα σχόλια

Με την εμφάνιση του Μαρξ  και του ιστορικού  υλισμού, αρκετοί ιστορικοί προσπάθησαν να ανιχνεύ­σουν, μέσα από τις γραφές, την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, τους κοινωνικούς αγώνες της εποχής και κυρίως να ερ­μηνεύσουν τη γέννηση του Χριστιανισμού, που παραμένει μέχρι σήμερα συναρπαστική περιπέτεια για πλειάδα ιστορικών.

Άσχετα από τη μαρξιστική ή άλλη προσπάθεια ερμηνείας των γραφών, ο αναγνώστης θα βρει χωρία τόσο στην Πα­λαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη, τα οποία αποτελούν σήμερα τη βάση της χριστιανικής ή θεολογικής κριτικής του καπιταλι­σμού και της παγκοσμιοποίησης.

Στην «επαναστατική» άλλωστε παράδοση των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης, που στηλίτευαν την αδικία της εποχής, στη­ρίχτηκε ο ιουδαϊκός μεσσιανισμός, πάνω στον οποίο γεννήθηκαν ο χριστιανισμός και τα πρώτα «επαναστατικά» κηρύγματα των Αποστόλων.

«…διότι επώλησαν τον δίκαιον δι’ αρ­γυρίων και τον πένητα διά ζεύγος υποδη­μάτων, οίτινες ποθούσι να βλέπωσι την κόνιν της γης επί την κεφαλήν των πτωχών και εκκλίνουσι την οδόν των πενήτων», φέρεται να λέει ο προφήτης Αμώς στην Παλαιά Διαθήκη (Αμώς Κεφ. Β’, 6,7), σε ένα από τα επαναστατικότερα χωρία, στο οποίο, κατά τον (Γ.Κ)(«Η Παλαιά Διαθήκη στο φως της κριτικής»), ο  Ιουδαίος προφήτης επιτίθεται κατά της πλουτοκρατίας και της αριστοκρατίας της εποχής.

«Διότι γνωρίζω τας πολλάς ασεβείας σας και τας ισχυράς αμαρτίας σας, οίτινες καταθλίβετε και καταδυναστεύετε τους πτωχούς εν τη πύλη», συνεχίζει ο Αμώς (Κεφ. Ε’, 12).

«Ουαί εις εκείνους, οίτινες ενώνουσιν οικίαν με οικίαν και συνάπτουσιν αγρόν με αγρόν, εωσού μη μείνη τόπος, διά να κατοικώσι μόνοι εν τω μέσω της γης».

(«Αλίμονο σε εκείνους  που αρπάζουν τα σπίτια των άλλων και τα χωράφια, χωρίς να αφήνουν ούτε ένα κομμάτι γης για τους άλλους»), λέει ένας άλλος….. επαναστάτης, ο προφήτης Ησαΐας(κεφ. Ε’ 8).

Και ο Μιχαίας (κεφ. Β’, 1-3), ένας ακό­μη προφήτης, συνεχίζει την εξέγερση κα­τά των …πλουσίων:    «Ουαί εις τους διαλογιζομένους ανομίαν και μηχανευόμενους κακόν εν ταις κλίναις αυτών, μόλις φέγγει η αυγή και πράττουσιν αυτό, διότι είναι εν τη δυνάμει της χειρός αυτών.   Και επιθυμούσιν αγρούς και λαμβάνουσι διά της βίας, και οίκους και αρπάζουσιν και αυ­τούς, ούτω διαρπάζουσιν άνθρωπον και τον οίκον αυτού, ναι, άνθρωπον και την κληρονομίαν αυτού». («Αλίμονο σε εκεί­νους που σκέφτονται το κακό και στο κρε­βάτι σχεδιάζουν αδικίες και όταν ξημερώσει, αρχίζουν το έργο τους, γιατί έχουν όλη τη δύναμη στα χέρια τους. Αν θελήσουν κτήματα, τα αρπάζουν, αν θέλουν σπίτια, τα παίρνουν, ακόμη και ανθρώπους μαζί με όλα τα υπάρχοντα τους»)

• Η «επανάσταση» των Αποστόλων και των πατέρων της Εκκλησίας

Τα κηρύγματα των Προφητών (βλέπε (Γ.Κ)  «Η Παλαιά Διαθήκη στο φως της κριτικής»), στις νέες βέβαια κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Ιουδαία τα χρόνια του Ιησού, βρήκαν πρόσφορο έ­δαφος και συνέχεια τα νέα επικαιροποιημένα κηρύγμα­τα, αυτή τη φορά των Αποστόλων.

Πολύτιμη η συνεισφορά κι εδώ του (Γ.Κ) («Αρχαίες θρησκείες και Χρι­στιανισμός»), που κατέγραψε και ερμή­νευσε μερικά από τα πιο διάσημα χωρία των Ευαγγελίων.

Μνημειώδες είναι πλέον το χωρίον (βλέπε κατά Μάρκον, κεφ.Ι, 23-26, Ματ­θαίον κεφ. ΙΘ, 23-25), στο οποίο απευθυ­νόμενος προς τους μαθητές του ο Ιησούς αναφέρει: «Πόσο δύσκολον θέλουσιν εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού οι έ­χοντες τα χρήματα… Ευκολώτερον είναι κάμηλος  να περάση διά της τρύπης της βε­λόνης παρά πλούσιος να εισέλθη εις την βασιλείαν του Θεού».

Και ο Λουκάς (κεφ. ΣΤ, 35, και Ματθαίον Ε ,42), καταφέρεται κατά των το­κογλύφων, λέγοντας «…και δανείζετε, μηδεμίαν απολαβήν ελπίζοντες», μη δα­νείζετε, με άλλα λόγια, με τόκο. Ρήση στην οποία θα στηριχτεί το μένος της Εκκλησίας κατά της πρακτικής του τοκισμού, ιδίως στην προ – καπιταλιστική Ευρώπη, όταν η άνθηση του εμπορίου θα αυξήσει την ανάγκη για εξεύρεση ρευστού και την πρακτική του δανεισμού με τόκο, που αποτελεί την πεμπτουσία της καπιταλιστικής ανάπτυξης και του σημερινού δυτικού οικονομικού μοντέλου.

Πέρα από τους Προφήτες και τους Αποστόλους, οι κατοπινοί ιεράρχες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, θα συνεχίσουν την παράδοση αυτή και θα στηλιτεύσουν με τη σειρά τους την κοινωνική αδικία, που απορρέει από το προαιώνιο χάσμα πλουσίων και φτωχών.

Εξ αυτών ξεχώρισα τον Μέγα Βασίλειο  που σε (αποσπάσματα από τα «Έργα» του) αναφέρει ότι  : « Στα δέκα τάλαντα φροντίζεις να προσθέσεις άλλα δέκα. Όταν γίνουν είκοσι, επιζητείς άλλα τόσα και με το να προστίθενται πάντοτε, δεν σου σταματά η ορμή, αλλά ανάβει η όρεξη».

«Τίποτε δεν αντιστέκεται, αναφέρει σε άλλο σημείο, στη δύναμη του πλουσίου… Ως πότε ο πλούτος θα είναι η αιτία του πολέμου, για τον οποίον κατασκευάζονται όπλα και ακονίζονται ξίφη;», θυμίζοντας σύγχρονο αντικαπιταλιστή.

Τα ως άνω κηρύγματα περιφρόνησης του πλούτου ελάχιστη σχέση έχουν με την καθημερινή σύγχρονη πραγματικότητα .

Ωστόσο, πέρα από πολύτιμη πηγή προβληματισμού για ιστορικούς και θεολόγους, αποτελούν δυνητικά και τη μαγιά για την εμφάνιση ριζοσπαστικών στοιχείων σε όλες τις θρησκείες, που επικρίνουν το σημερινό σύστημα των αδυσώπητων αδικιών

**Ο Γιάννης Κορδάτος (Ζαγορά Πηλίου 1 .2. 1891 – Αθήνα, 29 .4. 1961) . Έλληνας μαρξιστής κοινωνιολόγος, ιστορικός, πολιτικός και νομικός. Παρότι αυτοδίδακτος ιστορικός, υπήρξε πολυγραφότατος μελετητής της ελληνικής ιστορίας από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή.

* τ. Κοινοτάρχης Βαγίων-τ. Γεν. Γραμ. ΚΕΔΚΕ – τηλ /fax 2262022177- κιν 6997189448 -Επαμεινώνδου 71 Θήβα – theopapaio@gmail.com – http://kadmos35.blogspot.gr/-https://www.facebook.com/theodore.papaioannou 

  Η εικόνα είναι πίνακας του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου   (El Greco )   και παριστάνει  την εκδίωξη των εμπόρων από το ναό του Σολομώντος